مسلمانان سراسر جهان در ماه رمضان به یک واحد مبدل میشوند و همراه یکدیگر به عبادت میپردازند. زیبایی این مراسم عبادی در این است که در هر گوشه جهان، مردم آنرا با آداب و رسوم خود زینت بخشیده و آنرا به ماهی شگفت انگیز تبدیل میکنند. در اینجا به شیوه برگزاری مراسم ماه رمضان در چند کشور مختلف میردازیم.
برمه
مسلمانان برمه ماه رمضان را با احترام و شادی آغاز میکنند. مشاهده هلال ماه به قدری برای آنان اهمیت دارد که همه در شب آغاز رمضان بر جای بلندی رفته و ماه را تماشا میکنند. جمع شدن در مساجد برای خواندن قرآن و نماز شب بسیار اهمیت دارد. بسیاری از مردم ده شب آخر رمضان را در مسجد میمانند و آنرا اعتکاف مینامند.
در شب،تمام مکانهای تجاری تعطیل است زیرا مردم به عبادت مشغولند.آنها پس از اقامه نماز شب میخوابند و تا هنگام سحر بیدار نمیشوند و بلافاصله پس از نماز صبح به سر کار میروند.
آنها روزه خود را با خرما و آب باز میکنند و افطار را با مراسمی زیبا، مانند خواندن اشعار مناسب آغاز مینمایند. غذای افطار آنها مفصل است و شامل غذایی از نان،برنج و مرغ میشود که لوری فرا نام دارد.
ترکیه
مردم ترکیه با وجود تغییرات فراوانی که در فرهنگ آنان به وجود آمده است، همچنان ماه رمضان را یکی از گرامی ترین ماهها میدانند. آنها ماه رمضان را با چراغانی کردن مناره ها و جشن و سرور آغاز میکنند. چراغ مناره ها از نماز مغرب تا اولین ساعات صبح روشن است. به گفته مقامات مذهبی ترکیه، بیش از ۷۷ هزار مسجد در این کشور وجود دارد و در رمضان جلوه بی نظیری دارد. قرائت قرآن و برگزاری نمایشگاه کتب مذهبی در مسجد جامع آنکارا و مسجد سلطان احمد در استانبول از نشانه های رسیدن ماه رمضان است.
در این ماه کودکانی که در مراسم مذهبی شرکت میکنند بسیار تشویق میشوند و کانالهای تلویزیونی نیز تعداد سریالهای داستانی مناسبت دار و برنامه های آموزش مذهبی خود را افزایش میدهد که طرفداران فراوانی هم دارد.
افغانستان
ماه رمضان هنگامی در افغانستان آغاز میشود که یکی از کشورهای همسایه دیده شدن هلال ماه را اعلام کند زیرا موقعیت جغرافیایی آن طوری است که مشاهده هلال ماه نو را بسیار مشکل و گاهی ناممکن مینماید.
آنها قبل از آغاز رمضان مواد غذایی لازم را تهیه میکنند و افطار دسته جمعی از جمله رسوم این ماه است. انواع سرگرمیهای مختلف در مکانهای عمومی و مساجد برپا است و مردم افغانستان علاوه بر رسیدگی به امور روزانه به عبادت و قرائت قرآن میپردازند. کلاسها و کنفرانسهای دینی متعددی در این ماه برگزار میشود که غالبا پس از نماز شب انجام میگیرد.
غذاهای معمول افطار شامل برنج، گوشت و شیر است و آب انار از جمله نوشیدنیهای محبوب پس از غذا به شمار می آید. کار کشاورزی در طی رمضان تقریبا تعطیل میشود اما کارخانه جات و ادارات دایر هستند و فقط ساعات کاری در آنها کاهش میابد.
سوئد
هر چند دین اسلام دین اقلیت کشور سوئد است، اما از نظر تعداد، دومین دین این کشور محسوب میشود. یکی از مشکلات مسلمانان سوئد، رویت هلال ماه است که به خاطر شرایط خاص جغرافیایی، در اکثر اوقات ناممکن است. به همین دلیل همه ساله بحث و جدل فراوانی در این باب ایجاد میشود و در نهایت اکثر آنان زمان آغاز رمضان و عید فطر در مکه را انتخاب میکنند.
یک تفاوت بزرگ در شیوه اجرای مراسم ماه رمضان در کشورهای اسکاندیناوی وجود دارد و آن کم بودن تعدادمسلمانان است. با این وجود این ماه با مراسمی روحانی است که مسلمانان همه ساله منتظر فرا رسیدن آن هستند و آغاز آن را به یکدیگر تبریک میگویند و آماده رفتن به مساجد و اقامه نماز شب میشوند. در شهرهایی که فاقد مسجد هستند، مسلمانان مکان مناسبی را برای عبادات گروهی این ماه اجاره میکنند و در آن به برگزاری مراسم عبادی و آموزشی می پردازند.
تانزانیا
مسلمانان تانزانیا با اهمیت فراوانی که برای ماه رمضان قایل هستند، از نیمه ماه شعبان به استقبال آن میروند. خیابانها را چراغانی و تزیین کرده و مساجد را تمیز و آراسته میکنند. سپس به دیدار اعضای خانواده رفته و برای یکدیگر هدیه میبرند.
به منظور آماده شدن برای ماه رمضان، بیشتر مسلمانان تانزانیا روزهای دوشنبه و چهارشنبه ماه شعبان را روزه میگیرند(مانند بسیاری از ایرانیان). آنها روزه گرفتن را از سن ۱۲ سالگی لازم و واجب میدانند و هر کس که به عبادت نپردازد از نظر آنان ملحد و کافر است. غذا خوردن و به خصوص تظاهر به روزه خواری در مکانهای عمومی مجازات سختی در پی دارد و تمام مغازه ها در طی روز تعطیل هستند. حتا کافه های هتلها نیز تا هنگام افطار تعطیل هستند و فضا طوری است که غیر مسلمانان نیز از غذا خوردن در این ماه اجتناب میکنند.
شربت قند، قهوه، برنج، ماهی و سبزیجات از غذاهای اصلی افطار به شمار می آیند.
جزایر کوموروس (Comoros)
این جزایر در ساحل شرقی آفریقا و بین ماداگاسکار و موزامبیک قرار دارند. مسلمانان ساکن این جزایر در رمضان تا صبح بیدار میمانند. آنها رسیدن ماه رمضان را از ابتدای شعبان جشن میگیرند و در رمضان، مساجد را چراغانی کرده و برای نماز و قرائت قرآن در آنها جمع میشوند و در طی ماه سعی دارند تا بیشتر به کار خیر بپردازند و از صدقه دادن غافل نشوند.
در اولین شب رمضان، مردم با چراغهایی در دست، به کنار ساحل میروند و تا نیمه شب آنجا میمانند. نور چراغهای روشن بر آب دریا منعکس میشود و عده ای با نواختن طبل، فرا رسیدن ماه رمضان را اعلام میکنند.
غذای افطار آنها شامل سوپ محلی، گوشت، انبه و آب میوه تازه است.
چین
با فرا رسیدن رمضان، مقامات مذهبی هر محل، مسلمانا را آگاه کرده و آموزش احکام رمضان را آغاز میکنند. مسلمانان چین در طی این ماه با تاکید و وسواس بسیاری به انجام فرائض دینی میپردازند و نماز شبی که میخوانند بسیار مفصل است. این نماز شامل ۲۰ رکعت است که به طور جماعت خوانده میشود و پس از هر رکعت دعای یا مقلب القلوب خوانده میشود. قرائت قرآن و شب زنده داری در شبهای قدر اهمیت ویژه ای دارد. هنگام افطار چای، شیرینی و خرما خورده میشود که از جمله خوراکیهای پر برکت محسوب میشوند.
آلمان
ماه رمضان در آلمان در شرایطی کاملا متفاوت با کشورهای مسلمان برگزار میشود. زندگی و آداب اجتماعی عموم هیچ تغییری نمیکند و زندگی به همان سرعت و شدت ادامه دارد. تفاوت ساعت در آلمان نیز از جمله مواردی است که انجام مراسم رمضان در آلمان را متفاوت میکند.روزها در تابستان بسیار طولانی و زمستانها بسیار کوتاهند و در ۴ عصر به پایان میرسند.
در حدود ۳.۵ میلیون مسلمان در آلمان زندگی میکنند و کمپانیها و اداراتی که کارکنان مسلمان زیادی دارند، در این ماه برایشان تسهیلاتی قایل میشوند که شامل تغییر شیفت کاری در کارهای دو شیفتی و اختصاص دادن زمان کوتاهی برای نماز و افطار است. از آنجایی که عده زیادی از مسلمانان آلمان را مهاجرین تشکیل میدهند، سعی میکنند در این ماه به دیدار یکدیگر رفته و به خصوص مهاجرین تنها و دور از خانواده را تنها نگذارند.
سوریه
با شروع ماه رمضان محلههای قدیمی دمشق از سوق حمیدیه تا صحن مسجد اموی تا بازار مدحت پاشا جلوه رسوم کهن اهل شام از ماه رمضان است نمی توانی خرمای هندی یا العرق سوس را در سبد خرید کالای روزه داران سوریه مشاهده نکنی.در ماه رمضان بازارها به فروش انواع حلواهای معروف مانند کناقه و نهش که تهیه شده از شکر، پسته و کره است میپردازند و یا معجونهای معروفی ازنان، لوبیا وغیره را تهیه و به فروش میرسانند.
دهه اول ماه رمضان برای مردم سوریه “دهه غذا” است چرا که سوریها در این ۱۰ روز اهتمام خاصی به تهیه وعدههای غذایی محلی و مخصوص ماه مبارک میدهند.مردم سوریه اعتقاد دارند که سفره ماه رمضان سفره خیر و برکت است و خانواده چه فقیر باشد چه غنی، خداوند رزق و روزی این ماه را برایش قرار داده است.”فته”، “فول”، “حمص”، ” فتوش”، “تبوله” و “متبل” از مشهورترین پیش غذاهای سفره افطاری ماه رمضان در سوریه است.قرآن خوانی جمعی کودکان و مناجات های مذهبی از مساجد و اماکن مذهبی رونق خاصی میگیرد.
دمشق که به گل و یاسمنش معروف است با گلاب خود به استقبال قدمهای مبارک رمضان آمده است و در بازار حمیدیه که قدم میزنی بوی گلهای خوشبوی یاس در مغازهها سروری وصف ناپذیر از عید مسلمانان ایجاد میکند.
مردم سوریه در ماه رمضان هر روز صبح با آواز سحر که به آن ” طبل زنی ” میگویند، ازخواب بر میخیزند و با صدای این طبل مردم برای نماز و تهیه غذای سحری خود را آماده میکنند.
مردم سوریه کوچک و بزرگ در ماه رمضان تکلیف خود میدانند که وقت بیشتری را در منزل یا مساجد برای قرائت قرآن کریم و احادیث نبوی اختصاص دهند. در ۱۰ روز پایانی از ماه مبارک رمضان اماکن تاریخی مذهبی در نقاط مختلف دمشق با استقبال جمع کثیری از مردم سوریه روبه رو میشود که در آنجا مراسم شعرخوانی و سرودههای دینی اجرا میشود از مهم ترین این اماکن مسجد بزرگ اموی است که از بی نظیرترین مساجد تاریخ اسلامی از لحاظ شکل ساختاری آن به شمار می رود و به دست ولید بن عبد الملک خلیفه اموی ساخته شده است و بزرگ ترین مسجد در دمشق به شمار می رود و همواره با حضور همه اقشار و صاحبان مذاهب مختلف اسلامی و غیراسلامی جلوه همزیستی و همکاری و همبستگی بوده است.
کمک به نیازمندان و دادن زکات، صدقه، کفاره، جمع آوری کالاهای دیگر برای توزیع میان نیازمندان از کارهای خوب روزه داران سوریه در این ماه به شمار میرود.
فلسطین
مردم فلسطین نیز در ماه مبارک رمضان آداب و رسوم خود را دارند زمانی که هلال روز اول ماه مبارک رمضان را مشاهده کردند از مناره های مساجد صدای الله اکبر همه سرزمین فلسطین را پر می کند همه خیابانها را آذین بندی میکنند و شادی و سرور دلهای اهالی این دیار را می توانی در چشمان آنها بیابی.
هنوز صدای طبل و سرودههای سحرگاهان که مردم را برای زنده داری در سحر و صرف سحری از خواب بیدار میکند شنیده میشود که ندا میدهد “بیدار شوید وقت سحر آمده است.”
بوی نان گرم و مطبوع و شیرینیهای خاص مخصوص فلسطینیان در دست روزه داران در آستانه وقت افطار با هیچ کجای دیگر قابل مقایسه نیست.
از خوراکیهای مشهور فلسطینیان در این ماه “المقلوبه”، الفریکه”، “المنسف” و انواع نوشیدنیهایی همچون آب انار، آب انگور و آب پرتقال است که سفره های افطار روزه داران فلسطینی را برکت داده است.
شهر نابلس در کرانه باختری با جمعیتی بالغ بر ۱۳۵ هزار فلسطینی یکی از مهمترین شهرهای فلسطینینشین محسوب میشود مسلمانان ساکن این شهر نیز همچون دیگر همکیشان خود این روزها در حال و هوای ماه رمضان به سر میبرند.
منبع: نوروز 94