افسانه های بسیاری درباره پیدایش درخت کریسمس وجود دارد. یکی از آنها داستان سنت بانی فیس (Saint Boniface) یک راهب انگلیسی که کلیسای مسیحی را در فرانسه و آلمان سازماندهی کرده است می باشد .
او در یکی از سفرهای خود به گروهی از بت پرستان برمیخورد
که به دور درخت بلوط بزرگی گرد آمده بودند و میخواستند کودکی را برای خدایی به نام تور (Thor) ، قربانی کنند. بانی فیس برای نجات جان کودک و جلوگیری از این رسم وحشیانه، درخت تنومند را با یک ضربه مشت خود بر زمین می اندازد. در جای این درخت، یک نهال کوچک صنوبر میروید. این قدیس به بت پرستان میگوید که این صنوبر کوچک، درخت زندگی و نماد زندگی جاویدان حضرت مسیح است .
یک افسانه دیگر میگوید که مارتین لوتر (Martin Luther) ، بنیان گذار مکتب پروتستان، در شب
کریسمس از میان جنگلی میگذشت. او در حین راه رفتن محو زیبایی هزاران ستاره که از میان شاخه های
درختان همیشه سبز جنگل میدرخشیدند شده بود و آنچنان تحت تاثیر این زیبایی قرار گرفته بود که درخت
کوچکی را برید و برای خانواده اش برد.در آنجا برای به وجود آوردن منظره جنگل، درخت را با شمعهای کوچکی
بر تمام شاخه ها، آراست .
قصه دیگر درباره هیزم شکن فقیری است که سالها پیش، در شب کریسمس به کودک گرسنه و گمشده ای بر
میخورد و با وجود فقر فراوان، برای کودک غذا و سرپناهی مهیا میکند. هنگام صبح، هیزم شکن بیدار شده و
درخت درخشان و زیبایی را در پشت در منزل خود میبیند. آن کودک گرسنه، در در واقع حضرت مسیح بوده و
درخت زیبا را به عنوان هدیه ای به مرد نیکوکار در آنجا گذاشته بوده است . عده ای سرچشمه پیدایش درخت کریسمس را، “نمایش بهشت ” (Paradise Play) میدانند .
در قرون وسطا، زمانی که اکثر مردم بی سواد بودند، برای آموزش داستانهای مذهبی به آنان از نمایش استفاده
میکردند. یکی از این نمایشها، نمایش بهشت بود که درباره پیدایش آدم و حوا و داستان رانده شدن آنها از
بهشت صحبت میکرد و همه ساله در 42 دسامبر اجرا میشد . اجرای نمایش در زمستان، یک مشکل کوچک داشت و آن نیاز به یک درخت سیب بود اما درختان سیب در
زمستان باری نداشتند، با یک تغییر کوچک، مشکل حل شد و آن آویختن سیب به شاخه های درخت همیشه
سبزی چون صنوبر، بود. درختهای مزین به گویهای رنگین، درواقع نوادگان این درختهای نمایشی هستند .
تزیین درخت کریسمس
این روزها، با ورود به هر مغازه ای، با انواع تزیینات درخت کریسمس، با جنسها، قیمتها و شکلهای مختلف روبرو
میشویم. چیزی که زمانی یک رسم ساده خانوادگی بوده، اکنون به صنعتی چندین میلیارد دلاری تبدیل شده
است .
مانند اکثر آداب و رسوم کریسمس، این رسم هم از درهم آمیختن رومیان باستان و مذهب فراگیر مسیحیت به
وجود آمده است. مسیحیان اولیه اعتقاد داشتند که درختان خاصی خارج از فصل خود و در شب کریسمس، به
خاطر تولد مسیح، گل میدهند .
این اعتقاد با یک رسم رومی که عبارت از آراستن خانه با شاخه های سبز در شب سال نو بود، درهم آمیخت و
رسم آراستن یک درخت همیشه سبز را به طوری که تداعی کننده گل دادن آن باشد، به وجود آورد . طبیعی است که درختان کریسمس در ابتدا به شکل دیگری و گاهی کاملا متفاوت از انواع امروزی آن تزیین
میشده اند و تزیینات اولیه تقریبا به طور کلی دست ساز یا خوردنی بوده اند .
انواع آجیل، میوه، شیرینی و کاغذهای رنگی معمول ترین لوازم آرایش درخت بوده اند، در حالی که اکنون، یک
درخت معمولی با ترکیبی از مواد تزیینی خریداری شده و خانگی تزیین میشود و رشته چراغهای کوچک و
رنگین جای شمع را گرفته است.اما شیوه تزیین شدن درخت اهمیت ندارد، مهم این است که این درخت هنوز
هم نماد یک رسم ریشه دار برای گردهمایی خانوادگی، رد و بدل کردن هدایای مختلف و ابراز محبت خالصانه
ای است که شاید در طول سال زمانی برای ابراز آن وجود نداشته باشد
برخی از اصطلاحات مربوط به کریسمس :
کریسمس : 24دسامبر روزی است که مسیح به دنیا آمد واین روز به وسیله مسیحیان جشن گرفته می شود.
پس شب کریسمس مطابق با 24دسامبر است .
دوره کریسمس : زمانی است که با تولد مسیح اغاز می شود
کیک کریسمس :کیک میوه ای که مرسوم است در کریسمس در بریتانیا می خورند.همچنین در کریسمس
پودیندگی هم به نام پودینگ کریسمس تخیه می شود .
جوراب کریسمس :جوراب بلندی است که کودکان هنگامی که شب کریسمس به رخت خواب می روند آن را
در اتاق می گذارند تاباهدیه هاپر شود .
درخت کریسمس : یکدرخت طبیعی یا مصنوعی است که با روبان ها و چراغهای رنگی تزئین می شود و در
کریسمس در خانه یا بیرون از خانه قرار داده می شود .
نوئل :اصطلاحی برای کریسمس است که به ویژه در سرودها و کارت ها مورد استفاده قرارمی گیرد
بابانوئل:محافظ شاد وشوخ بچه ها است .
کارت کریسمس :برای تبریک عید ارسال میشود .
کریسمس یکی از روزهای مقدس سال است که به سالروز میلاد حضرت عیسی بن مریم)ع( اشاره دارد، اما به
طور کلی جشن کریسمس تولد مسیح)ع( تحت تأثیر سنتها و رسوم سکولار جشنهای زمستانی چون ساتورنالیا
قرار گرفته است .
سنتهای کریسمس دربرگیرنده نصب تصویر سنتی تولد مسیح، تزئین درخت کریسمس و تبادل هدیه و
کارت تبریک و حضور بابانوئل در شب عید کریسمس است و محورهای این عید بر ترویج حسن نیت،
بخشندگی، مهربانی و گردهمایی های خانوادگی استوار است .
کریسمس به صورت سنتی روز 24دسامبر برگزار میشود، اما برخی کلیساهای ارتدکس شرقی روز ۷ ژانویه را به
عنوان کریسمس جشن میگیرند که با 24 دسامبر در تقویم جولیان یکسان است. این تاریخها تنها سنتی بوده و
به نظر نمیرسد تاریخ حقیقی تولد مسیح چنین روزی بوده باشد .
کریسمس در بسیاری از کشورهای سراسر جهان جشن گرفته میشود و این امر به چگونگی پراکندگی مسیحیان
و فرهنگ غربی و ترکیب آن با جشنهای زمستانی ارتباط دارد. علی رغم نفوذ شایع سنتهای کریسمس آمریکایی
و بریتانیایی که در فیلمها، ادبیات، تلویزیون و سایر رسانه ها مشاهده میشود، سنتهای متعددی به منظور جشن
کریسمس هنوز هم در مناطق و محلهای مختلف برگزار میشوند .
جشنهای زمستانی پیش از کریسمس
در سنتهای بسیاری از فرهنگها جشن زمستانی از جشنهای بسیار محبوب تلقی میشود و بخشی از آن به کم
شدن کارهای کشاورزی در فصل زمستان برمیگردد، از دیدگاه دینی ایستر )عید پاک( مهمترین جشن در تقویم
کلیسایی بوده و کریسمس از اهمیت کمتری برخوردار بود، از سوی دیگر کلیساهای اولیه به جشن گرفتن تولد
اعضای کلیسا معترض بودند. برتری جشن کریمسمس در دوران مدرن از بسیاری لحاظ منعکس کنده تأثیر
فزاینده سنت جشنهای زمستانی است که در آن میان میتوان به جشنهای ساتورنالیا، ناتالیس سولیس ایویچتی،
یول اشاره کرد .
در عصر رومنها، جشن ساتورنالیا مشهورترین جشن زمستانی و زمان استراحت، جشن، شادی و پایان قوانین
رسمیمحسوب میشد. این جشن به احترام ساتورن از ۷۷ تا 24دسامبر برگزار میشد اما در دوره امپراطوری این
جشن از هفت به پنج روز تقلیل یافت .
ناتالیس سولیس ایویچتی روز 24دسامبر تحت عنوان “تولد خورشید مغلوب نشدنی” جشن گرفته میشد و
دربرگیرنده ستایش اله و خدایان خورشید بود. الگابالوس امپراطوری رومی ) 472 444 ( بنیانگذار این جشن بود –
که مجبوبیت آن در دوران اریلیان به اوج خود رسید. روز 24دسامبر همچنین تاریخ انقلاب زمستانی است و این
جشن نشان دهنده عدم مغلوب شدن خورشید در زمستان بود. بسیاری از نویسندگان اولیه مسیحیت تولد دوباره
خورشید را به تولد مسیح نسبت داده اند و کاتولیکها استدلال میکنند که جشن سول اینویکتوس همان تاریخ
کریسمس و میلاد مسیح است .
جشن یول در اواخر دسامبر و اوایل ژانویه برگزار میشد و هدف از آن احترام و ستایش خدای رعد بود؛ یک کنده
بزرگ چوب را با این اعتقاد بود که هر جرقه رعد بیشتر باشد نشان دهنده تعداد خوک یا گوسالهای است که
سال آینده متولد خواهد شد آتش میزدند و جشن تا سوختن کامل کنده ادامه داشت و گاهی به 47روز
میکشید. از آنجا که اروپای شمالی از آخرین بخشهایی بود که به مسیحیت روی آورد جشنهای غیر مسیحی آنها
تأثیر بسیاری بر شکلی گیری جشن کریسمس داشت. اسکاندیناویها هنوز هم کریسمس را یول مینامند، که این
کلمه به تدریج در زبانهای انگلیسی و آلمانی معادل کریسمس شد .
قرون وسطی
اوایل دوران قرون وسطی روز کریسمس تحت تأثیر جشن تعمید مسیح بود و در غرب بر دیدار سه مرد ستاره
شناس ایرانی از نوزاد مسیح تمرکز میکردند. اما تقویم قرون وسطی تحت نفوذ تعطیلات مربوط به کریسمس
قرار گرفته بود. برجستگی کریسمس پس از امپراطوری شارلمان تقویت شد، چرا که مراسم تاجگذاری وی در
روز کریسمس سال ۲۸۸ و ویلیام اول پادشاه بریتانیا روز کریسمس سال ۷۸۱۱ انجام شد .
در اواسط قرون وسطی تعطیلات کریسمس به قدری پررنگ بود که وقایع نویسان و مورخان به کرات اشاره کرده
اند که بسیاری از نجیب زادگان و اشراف کریسمس را جشن میگرفتند. ریچارد دوم پادشاه انگلستان در سال
۷۷۷۷ جشن کریسمسی برگزار کرد که 24گاو و ۷ هزار گوسفند به عنوان غذا سرو شد. سرود خواندن در
جشنهای کریسمس نیز از قرون وسطی شکل گرفت، اما بسیاری از نویسندگان آن زمان این گروه های موسیقی
را تقبیح کرده و اظهار داشتند که این شیوه ممکن است به ادامه یافتن سنتهای ساتارنولیا و یول منتهی شود .__