مراسم پیر شالیاردر روستای اورامان تخت (هورامان) کردستان ،هر سال دو بار در نیمه بهار و نیمه زمستان برگرزار شده و عروسی ” پیر شالیار” در سه روز جشن گرفته می شود…مقبره پیر شالیار که از موبدان عبدالقادر گیلانی بوده است در انتهای جاده آسفالته اورامان قرار دارد.این مراسم شامل ذبح دام قربانی، دف زنی،نوعی رقص،خوردن آش،و شب نشینی و خواندن شعر و دعا است.
در افسانه های مردم منطقه اورامانات پیری اسطوره ای به نام پیر شالیار هست که می گویند صاحب کرامات بوده است. از جمله این کرامات عجیبی که درباره او روایت می کنند ماجرای شفا یافتن ” شاه بهار خاتون” کر و لال است و تمام طبیبان از مداوای او عاجزند می مانند تا اینکه آوازه ” پیر شالیار اورامی ” به بخارا می رسد.
پادشاه بخارا هم شرط کرده است که هر کسی دخترش را شفا دهد او را به عقد وی در می آورد، بالا خره عموی پادشاه با عدهای از اطرافیان پادشاه به سمت اورامان به راه افتادند تا دختر را به نزد پیر شالیار ببرند. وقتی که نزدیک روستای اورامان تخت می رسند گوش های دختر به طوری آنی شنوا می گردند و وقتی هم به نزدیکی های خانه یر شالیار می رسند صدای نعره دیوی توجه آنها را جلب می کند و سریع دیو از تنوره ای که هم اکنون اهالی به آن ” تنوره دیوها ” می گویند و نزدیک خانه ” پیر شالیار ” است ، بر زمین می افتد و کشته می شود ،در این اثنا زبان “شاه بهار خاتون “هم باز می شود و شروع به صحبت کردن می کند.پادشاه دخترش را به عقد وی در می آورد و مردم جشن عروسی بزرگی برای پیر شالیار و بهار خاتون بر پا می کنند که مراسمی که امروز برگزار می شود سالگرد همان روز است.
شروع مراسم روز چهار شنبه است. این مراسم سه روز به طول می انجامد. از همان صبح روز اول دامدارانی که دامهای خود را برای قربانی در این مراسم نذر کرده اند دامهای خود را به جلو در خانه یر شالیار می آورند تا به دست متولین مراسم ذبح شوند.بعد از ظهر دف ها را برای لحظاتی دیگر آماده می کنند. نزدیکی های ساعت 2 الی 3 مراسم شروع می شود.و نوجوانان و جوانان و پیران دست در دست هم زنجیره ای بزرگ تشکیل می دهند و با تسلسل جسم و درون اتحاد و همبستگی همیشگی خود را به نمایش می گذارند.در حین این رقص و شادی (که به نوعی رقص عرفانی هم هست) عدهای دف می نوازند و عدهای قصیده هایی در مدح پیامبر و … می خوانند و گروه بزرگ رقص هم لفظ جلاله الله را زمزمه می کنند.
در این سه روزه مردم هورامان تخت تمام کارهای خود را تعطیل می کنند و فقط و فقط وقت خودشان را در این جشن باستانی صرف می کنند.
غذای مراسم ( آش جو یا “هو لو شینه تشی”) همان غذایی است که 950 سال پیش در مراسم پیر شالیار پخت شده است.
در روز آخر ( بر خلاف دوروز پیش از آن که تا عصر مراسم برپاست) مردم تا شب به رقص می پردازند و ساعاتی از شب رانیز در خانه پیر شالیار می گذارند
که به این شب (شب نشست یا شه وونیشتی) گفته می شود. در این شب سخنرانان به سخنرانی در مورد پیر شالیار و بحثهای مذهبی و عرفانی می پردازند. بعد از آن سرودی یا قصیدهای خوانده می شود و پایان جلسه با دعا ختم می شود.
در این مراسم از باغ پیر شالیار گردوهایی چیده شده و برای اهالی فرستاده می شود.
منبع:
مقالات ایرانگردی و جهانگردی