طبیعی است كه در رقابت جهانی برای جذب گردشگران نیروی انسانی آموزش دیده از جمله ضرورتهای توسعه گردشگری است. یكی ازضروری ترین آموزشها آشنایی كاركنان هتل ها با تشریفات مرسوم برای جذب مسافران است.
علی رغم آنکه سالهای متمادی است که مدیران، کارمندان و کارکنان هتلها به خصوص در غرب تحت آموزش و آموزش مجدد قرار می گیرند و با آخرین فنون این صنعت آشنا می شوند، اما اخیرا دربسیاری از كشورها آموزش تشریفات به پرسنل هتلها رونق گرفته است و استادان فن در این راه از حتی از دستاوردهای روانشناسی در زمینه رفتاری، علوم ارتباطات، بازاریابی و برگزاری جلسات سخنرانی و طرح مسائل تشریفات بهره می‌برند.
در واقع امر، این آموزشها به هدف ایجاد مزیت برتر انجام می شود تا رفتار و ارتباط مدیران و کارکنان هتلها با تک تک میهمانان به بهترین وجه ممکن صورت پذیرد و به آنان نشان دهند که در هتلی که کارکنان آن آموزشهای جدیدی دیده اند، یکایک میهمانان، نه یک مسافر معمولی که یک «میهمان ویژه» هستند. یکی دیگر از آموزشها، نحوه صحیح لباس پوشیدن است و به کارمندان و کارکنان هتلها می آموزند چگونه به نحو احسن لباس بپوشند. به دلیل توجه روز افزون آحاد مردم به لباس و ظاهر دیگران، این مقوله در دنیای امروز هر روز اهمیتی بیش از پیش می یابد. یک کارشناس رفتاری و تشریفات می گوید « لباس انسان آنچنان بلند سخن می گوید که اجازه نمی دهد حرف دهان او را بشنویم!» بنابر این، برای کارکنان یک هتل بسیار بسیار ضروری است که لباس آراسته داشته باشند.
موضوع تشریفات البته در دوره های آموزشی هتلداری و گردشگری در كشور كمتر به عنوان موضوع تخصصی مورد توجه قرار گرفته و بیشتر مفاهیمی مانند برخورد با مشتری و ارائه خدمات مورد توجه واقع شده است هر چند كه دراین زمینه نیز اقداماتی كه صورت گرفته هنوز درابتدای راه است. فقر منابع و جزوات آموزش هتلداری در كشور از جمله مشكلات آموزش گردشگری دركشور است.
از سوی دیگر هنوز رابطه مناسبی بین فارغ‌التحصیلان رشته های مرتبط با گردشگری و هتل ها وجود ندارد و در حالی كه دربرخی كشورهای دنیا هتل ها و رستوران‌ها از اینكه دانشجویان هتلداری برای كارآموزش هتل؛ آنها را انتخاب كنند استقبال می كنند. حتی حقوق هم دریافت می كنند. متاسفانه مدیران هتل ها در ایران هنوز به این مهم پی نبرده‌اند.
اين كتاب پنجمین كتاب مرحوم دكتر ذوالعین است، مرد بزرگی كه در شهریورماه 1378 به رحمت ایزدی پیوست.
ذوالعین جدا از جایگاه دیپلماتیك و علمی،عكاسی هنرمند بود كه جایزه بین المللی عكاسی نیویورك را از آن خود كرد. او همچنین كارتونیستی شاخص و ممتاز بود كه چندین جایزه، از جمله جایزه اول بین المللی “حرم امن” را به خود اختصاص داد.
ذوالعین ، جهانگردی استثنایی هم بود كه دو بار تمام پنج قاره را سیاحت كرد و گزارش های جالب وخواندنی اش از اقصی نقاط دنیا در مجلات و روزنامه ها منتشر می شد. تالیفات اش سرشار از تجربیات گسترده شخصی ، اجتماعی وسیاسی وسیع اوست.
كتاب “آداب و تشریفات دیپلماتیك” نیز حاصل این تجربیات است، به انضمام مطالعات و تحقیقات او طی سال ها كار در وزارت امور خارجه، به ویژه در مقام معاونت و رییس كل تشریفات آن وزارتخانه. هرچند كتاب های دیگر او نیز از هر حیث ممتازاست و مورد استقبال محافل علمی و دانشگاهی قرار گرفته،اما جای كتاب “آداب و تشریفات دیپلماتیك” ، چه در محافل دانشگاهی و چه در وزارت امور خارجه ، بسیار خالی بود. زیرا تالیف وتحقیقی بدین شكل وسیع و استاندارد در مقوله تشریفات تاكنون در ایران عرضه نشده است.
توجه به تشریفات و نقش ممتاز آن در فضای دیپلماسی و روابط دیپلماتیك بسیار ضروری می نمود و او انجام این بار سنگین را به عهده گرفت.
تلقی مردم از تشریفات معمولاً مترادف است با پذیرایی ها، میهمانی ها،اتومبیل های آخرین مدل،پوشیدن لباس های پرزرق و برق و پرداختن به امور بی اهمیت وسطحی . اما ذوالعین می نویسد: “تشریفات طی تاریخ به نحوی از انحاء وجود داشته .در خانه، اداره، مدرسه، اماكن عمومی، در روابط عمومی و غیره.در واقع عرف، تشریفات را ساخته و تدریجاً تكمیل كرده است. ولی تشریفات دیپلماتیك در روابط ملی حضور و تجلی دارد.”
در ادامه، نویسنده دقیقاً شرح می دهد كه چگونه تشریفات نقش اولیه و اساسی در روابط دیپلماتیك و دیپلماسی دارد؛ در ملاقات ها،افراشتن پرچم، سرود ملی، مذاكرات، ضیافت ها، مسافرت ها، همایش ها، برگزاری سفر مقامات دولتی، آیین پذیرش سفیران، مذاكرات بین دولت ها، انعقاد عهدنامه، تعیین و اعطای نشان، تشكیل كنفرانس های بین المللی، تنظیم فهرست تقدم مقامات مملكتی و…
مرحوم ذوالعین الحق كه كاری بس مهم ، خاص و سودمند را به جامعه علمی و دانشگاهی و همچنین به وزارت امور خارجه عرضه كرده است كه می توان از آن بهره ها گرفت.
این كتاب وزین در دویست و نود و شش صفحه و در شش فصل به نگارش درآمده و توسط انتشارات نشر میزان چاپ شده است.
http://www.yahyaee.com/tashrifat/2011/09/post-15.html